Raport z niezależnego testu detektorów lawinowych

W ubiegłym roku w Jasnej na Słowacji Ośrodek Prewencji Lawinowej Horskiej Záchrannej Služby (SLP HZS) zorganizował niezależny test detektorów lawinowych. Pełne wyniki dostępne są już w języku polskim.

Partnerami Testu była Horska Služba z Republiki Czeskiej, Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe z Polski, przewodnicy wysokogórscy organizacji UIAGM ze Słowacji i Czech oraz Fundacja im. Anny Pasek z Polski. Przy testowaniu detektorów pracownikom SLP HZS pomagali ratownicy ośrodków HZS z Niżnych Tatr i Tatr Zachodnich.

Test detektorów lawinowych (fot. Fundacja im. Anny Pasek)

Detektor lawinowy stanowi niezbędny element wyposażenia wszystkich wyruszających w wysokie góry w warunkach zimowych. W wyniku rozwoju technologii cyfrowych na rynek trafiają coraz nowsze modele tych urządzeń. Ich oferta jest bardzo duża i często padają pytania od potencjalnych użytkowników: jak wybrać najlepsze urządzenie, co w praktyce znaczą poszczególne parametry techniczne i na ile wpływają one na poprawę jakości działania detektora.

Celem Testu było sprawdzenie rzeczywistego zasięgu, dokładności i funkcjonalności detektorów lawinowych dostępnych na słowackim, czeskim i polskim rynku.

Do oceny tych parametrów użyto metodologii i kryteriów opracowanych przez Komisję Bezpieczeństwa Niemieckiego Towarzystwa Alpejskiego (DAV Sicherheitsforschung) oraz zaleceń Międzynarodowej Komisji Ratownictwa Górskiego (IKAR-CISA) dla poszukiwań z wykorzystaniem detektorów lawinowych.

Poszczególne metody testowania symulowały odpowiadające im fazy poszukiwania zasypanych w rzeczywistych wypadkach lawinowych. Dodatkowym celem Testu było sprawdzenie wpływu urządzeń elektronicznych, krótkofalówek i telefonów komórkowych, na poziom i jakość wysyłania sygnału przez detektory lawinowe.

Test detektorów lawinowych (fot. Fundacja im. Anny Pasek)

Do celów testu udało uzyskano 150 egzemplarzy detektorów lawinowych od pięciu producentów; w sumie dysponowano 14 typami (modelami) urządzeń, przedstawionymi poniżej w porządku alfabetycznym:

• Arva 3 Axes
• Arva Evo 3
• bca Tracker 2
• bca Tracker DTS
• Mammut Barryvox VS 68
• Mammut Barryvox Pulse
• Mammut Barryvox Opto 3000
• Ortovox 3+
• Ortovox F1
• Ortovox Patroller
• Ortovox S1
• Pieps DSP v 5.0
• Pieps DSP v 6.2
• Pieps Freeride

Z wyjątkiem urządzeń Arva 3 Axes, Pieps DSP v 6.2 i Pieps Freeride do dyspozycji było 10 lub więcej egzemplarzy z każdego typu. Z racji ograniczeń czasowych nie byliśmy w stanie przetestować wszystkich 150 urządzeń, dlatego z każdego typu wybraliśmy losowo pięć egzemplarzy. Wyjątkiem były detektory Arva 3 Axes i Pieps DSP v 6.2 (testowano po dwa egzemplarze) i Pieps Freeride (trzy egzemplarze). W sumie zrobiono około 3500 pomiarów.

Wnioski z raportu:

Celem Testu nie było znalezienie najlepszego i najgorszego detektora lawinowego, ale ustalenie rzeczywistych parametrów urządzeń dostępnych na słowackim, czeskim i polskim rynku. Dlatego wszystkie wyniki Testu zostały podane w kolejności alfabetycznej albo w kolejności wykonywania pomiarów. Na podstawie podanych parametrów każdy musi stworzyć własny ranking.

Pomiary wykonane podczas Testu w pierwszym rzędzie potwierdziły różnice pomiędzy parametrami zasięgu podawanymi przez producentów a realnymi wartościami osiąganymi w terenie. Różnice rzędu 30-45% są znaczące i mogą wprowadzać w błąd użytkowników. Podobnie wartości podawane na wyświetlaczach urządzeń trzeba traktować z rezerwą i skupić się raczej na ocenie, czy odległość od zasypanego rośnie, czy maleje.

Test detektorów lawinowych (fot. Fundacja im. Anny Pasek)

Bardziej niepokojącym wnioskiem jest fakt, iż wiele urządzeń w mniej dogodnych położeniach anten nie spełnia zaleceń SLF, a ich użytkownicy powinni pamiętać o zmniejszeniu szerokości pasa szukania w pierwszej fazie poszukiwania zasypanego – szerokość ta musi być mniejsza niż zmierzony zasięg urządzenia w najbardziej niedogodnym położeniu anten. Niestety zmniejszenie tego pasa może spowodować przedłużenie poszukiwań i w efekcie zmniejszenie szans zasypanych na przeżycie.

Nasze pomiary wpływu krótkofalówki na nadawanie sygnału przez detektor stwierdziły tylko w niektórych urządzeniach wzrost podawanej odległości o 9–16 %. Natomiast kierunek poszukiwań nie uległ zmianie w żadnym z pomiarów.

W urządzeniach z magnetycznym załączaniem i przełączaniem trybów pracy stwierdzono przerywanie nadawania albo wystąpienie niezidentyfikowanego błędu systemu przy bezpośrednim kontakcie z krótkofalówką albo smartphonem. Z tego powodu konieczne jest zachowanie bezpiecznej odległości pomiędzy tymi urządzeniami i noszenie krótkofalówki i smartphonu w taki sposób, aby w razie wypadku i zasypania nie mogło dojść do ich bezpośredniego kontaktu.

Test detektorów lawinowych (fot. Fundacja im. Anny Pasek)

Pełen raport w trzech wersjach językowych dostępny jest na stronie Fundacji im. Anny Pasek:

• Polska wersja językowa [PDF] 19,1 M
• Angielska wersja językowa [PDF] 17,8 M
• Słowacka wersja językowa [PDF] 19,0 M

***

Raport z Testu detektorów lawinowych opracowali pracownicy Ośrodka Prewencji Lawinowej Horskiej Záchrannej Služby (SLP HZS): Marek Biskupič, Filip Kyzek, Milan Lizuch, Jozef Richnavský, Igor Žiak

Polska wersja raportu: Fundacja im. Anny Pasek

Tłumaczenie: Tomasz Nodzyński. Konsultacja merytoryczna: Tomasz Nodzyński, Paweł Chrustek

Korekta: Paulina Kołodziejska

Redakcja techniczna: Adrian Zelga

Źródło: Fundacja im. Anny Pasek