Asymetria w butach wspinaczkowych – przegląd zagadnienia

Jednym z podstawowych wyróżników a zarazem czynnikiem wpływających na charakter buta wspinaczkowego jest jego kształt. Stopień symetrii wpływa na przeznaczenie buta – generalnie konstrukcja hiperasymetryczna wykorzystywana jest w produkcji obuwia dla ekstremalistów, z kolei symetryczne rozwiązania najczęściej spotykane są w butach dla początkujących adeptów wspinaczki.

W zależności od stopnia symetrii buta możemy wyróżnić następujące grupy:

• hiperasymetryczne,
• średnioasymetryczne,
• asymetryczne miękkie,
• lekkoasymetryczne,
• symetryczne.

Buty hiperasymetryczne

Najlepsze i najbardziej precyzyjne pośród wyczynowych butów wspinaczkowych. Czubek butów jest wygięty ku wewnętrznej stronie buta, a oś buta przebiega od pięty do dużego palca, żeby w ten sposób wykorzystać jego najlepszą siłę nacisku. Forma buta jest wąska i lekko wydłużona z podgiętym w dół czubkiem. Pięta zazwyczaj jest bardzo dobrze dopasowana, podobnie jak czubek, to główna pracująca część buta. Komfort schodzi tu zdecydowanie na dalszy plan, tak jak ich uniwersalność, ale nie wyklucza to faktu, że niektóre modele są dużo bardziej wygodne od innych (np. Testarossa La Sportivy). To buty bardzo radykalne, wymagaja dobrej techniki i często silnych dużych palców stóp.

Buty Testarossa marki La Sportiva

Poszukujący butów do ekstremalnych wspinaczek ciężko będzie znaleźć coś lepszego w pozostałych kategoriach. Precyzja jest ich topową zaletą, podobnie jak doskonałe czucie skały dzięki perfekcyjnej sile nacisku i jej kontroli nawet na najmniejszych stopniach. W zależności od wersji (sznurowane, baletki) niektóre modele przeznaczone są raczej do bulderingu (np. Venom La Sportiva), inne do wspinania w skałach (np. Predator Evolv).

Buty Predator marki Evolv

Dla kogo?

Dla wszystkich bardzo wymagających wspinaczy, których technika jest bez zarzutu, a którzy chcą w jak najlepszy sposób wykorzystywać mikroskopijne stopnie. Zalety tych butów będą niewątpliwie dla nich nagrodą, jednak komfort… Cóż wspinanie wymaga wielu poświęceń. Nawet doświadczeni wspinacze, ale o dość słabych stopach i dużych palcach ryzykują dyskomfort, który może się okazać silniejszy niż zalety hiperasymetrii.

Modele (najpopularniejsze lub dostępne w Polsce):

• La Sportiva: Testarossa, Venom, Mantra
• Mad Rock: Hooker, Hooker EZ, Shark
• Evolv: Predator

Buty średnioasymetryczne

To podstawowa kategoria dla wspinaczy skałkowych, ponieważ właśnie ten typ podeszwy najlepiej sprawdza się w skalnych warunkach, a nie jest aż tak ekstremalny jak podeszwa hiperasymetryczna. Precyzja zaakcentowana jest poprzez lekkie wygięcie i dosyć sztywną podeszwę, która dzięki temu dobrze pracuje na małych stopniach. Pięty butów są dobrze dopasowane, a czubki wąskie, czasem lekko wydłużone. Generalnie są to raczej buty wyczynowe, choć nie wykluczają uniwersalnego zastosowania i komfortu. Dzięki temu są to buty przeznaczone również dla wspinaczy średniozaawansowanych. Dosyć twarda podeszwa nie wymaga aż tak mocno umięśnionej stopy i silnych paluchów, jak w przypadku miększych butów. Z czasem buty się rozbijają, stają się wygodniejsze i znajdują bardziej uniwersalne zastosowanie (ściany i baldy).

Buty Kaos marki Evolv

Buty Miura marki La Sportiva

Buty Galileo marki Five Ten

Buty Zerocks marki Rock Pillars

Dla kogo?

Każdy może znaleźć coś odpowiedniego dla siebie pośród tej obfitującej w najróżniejsze modele kategorii, niezależnie od stopnia zaawansowania, ponieważ są one dobrym kompromisem między „wyczynem” a komfortem. Zadowoleni będą zarówno poszukiwacze crux’ów jak i średnio radzący sobie w skale wspinacze.

Modele:

• Boreal: Pirana, Spiker, Diablo, Crux, Zen
• Evolv: Rave, Kaos
• Five Ten: Anasazi (lace up, velcro), T-Rock, Galileo, Newton
• La Sportiva: Miura
• Mad Rock: Mugen, Phoenix, Frenzy
• Red Chili: Corona, Spirit Velcro
• Rock Pillars: Zion, Zerocks

Buty asymetryczne miękkie

To modele raczej wyczynowe, ale znajdzie się tu również kilka modeli nieco „spokojniejszych”, dla początkujących wspinaczy (np. FiveTen Mocassym, MadRock Flash, Rock Pillars Moab). Dzięki miękkiej podeszwie, buty charakteryzują się dobrym czuciem skały, choć wymagają dosyć silnych stóp i palców, żeby wykorzystać ich właściwości na małych stopniach. Precyzja jest mocną stroną, jednak głównie wyczynowych modeli (La Sportiva Viper, FiveTen V10, Rock Pillars Pearl Lace Up), o wąskich czubkach, czasem lekko wydłużonych i dobrej pięcie.

Buty Pearl Lace Up marki Rock Pillars

Buty Stingma marki Boreal

Buty Flash marki Mad Rock

Bez wątpienia największą zaletą tych butów jest świetne czucie skały (Boreal Stingma). Podobnie jak w przypadku butów średnio asymetrycznych, topową cechą jest również ich precyzja.

Dla kogo?

Dla wspinaczy poszukujących dobrego czucia stopni, wspinających się na dobrym poziomie. Również dla tych, którzy chcą popracować nad siłą nacisku, bądź uczą się precyzyjnej pracy nóg. To bardzo uniwersalne buty – świetne na buldery i na sztuczne ściany. Niestety, wspinacze wielkogabarytowi, miękka guma wymaga paluchów z tytanu.

Modele:

• Boreal: Stingma
• FiveTen: V10, Mocassym
• La Sprotiva: Barracuda, Viper, Cobra, Katana
• MadRock: Flash
• Rock Pillars: Pearl Lace Up, Slipper, Pearl Velcro, Moab

Buty lekkoasymetryczne

Od pewnego czasu buty o podeszwie lekko asymetrycznej poszły w zapomnienie, a producenci niesłusznie wydają się być zupełnie niezainteresowani reaktywacją tego typu butów. A przecież istnieje pewna grupa wspinaczy poszukujących wyczynowych modeli o miękkiej podeszwie, ale nie asymetrycznej. Jednak pojawiło się ostatni kilka nowych wyczynowych modeli (może być problem z dostępnością ich w Polsce, np. Eb Hulk, Montrail Zealot) obok generalnie przeznaczonych dla wspinaczy średniozaawansowanych (Ninja, Laser). Buty lekko asymetryczne to propozycja głównie dla wspinaczy początkujących i średniozaawansowanych, którzy są na etapie nauki czucia skały. Niestety precyzja butów pozostawia wiele do życzenia, za to komfort jest ich podstawową zaletą.

Buty Ninja marki Boreal

Buty Joker marki Boreal

Dla kogo?

Dla tych, którzy przede wszystkim chcą czuć, co dzieje się pod gumą buta, zniechęconych lub nielubiących butów asymetrycznych. Jednak muszą się wykazywać dosyć sporą siłą i wytrzymałością w palcach stóp, ponieważ modele tego typu nie dostarczają zbyt wiele oparcia na małych stopniach. Osoby traktujące wspinanie bardzo rekreacyjnie, nie przyzwyczajone do dyskomfortu przyciasnych butów, z pewnością powinny znaleźć tu coś dla siebie.

Modele:

• Boreal: Ninja, Quantum, Laser, Joker
• Rock Pillars: Moab Gym

Buty symetryczne

O ile asymetria ma już ugruntowaną pozycję na rynku butów wspinaczkowych, istnieje na szczęście jeszcze pewien margines modeli mniej lub bardziej prostych, nie wyczynowych, ale za to bardzo wygodnych i wszechstronnych. Generalnie są to buty twarde, stanowią dobrą podporę dla słabych, mało umięśnionych stóp. Czubek jest prosty, lekko zaokrąglony, niestety mało precyzyjny, ale są też modele wyposażone w całkiem przyzwoitą piętę i węższy czubek.

Buty Coyote Lace Up marki Five Ten

Buty Coyote Velcro marki Five Ten

Dla kogo?

Dla początkujących wspinaczy, którzy mają dłuższy drugi palec od największego, a poza tym nie tolerują asymetrii. Dla tych którzy cenią sobie przede wszystkim komfort buta łatwego we wspinaniu, który dobrze pracuje na słabej stopie.

Modele:

• La Sportiva: Mythos, Vertige, Cliff 5
• Five Ten: Coyote Lace up, Coyote Velcro
• Red Chili: Plantom

Buty kobiece

Jeszcze nie wszyscy producenci wprowadzili do swojej oferty modele przeznaczone na kobiecą stopę, ale powoli oferta się poszerza. Na razie kobiece buty to głównie zmodyfikowana wersja „unisexów”, czyli przede wszystkim węższe pięty, wyższe w podbiciu i forma generalnie dostosowana do wąskiej stopy. Co więcej, od jakiś dwóch lat zaczęły się pojawiać wyczynowe modele kobiece (np. Katana Woman, Velcro Woman), mające sprostać wymaganiom dziewczyn wspinających się na najwyższym poziomie. Mimo, że niektóre z tych butów robione są w bardzo „dziewczęcych” kolorach, będą również dobre dla młodych chłopców lub wspinaczy o bardzo wąskiej stopie.

Buty Anasazi Women Velcro marki Five Ten

Modele:

• La Sportiva: Katana Woman, Miura Woman, Mythos Lady
• FiveTen: Siren, Dimond, Anasazi Woman Velcro
• MadRock: Hostie

Buty dla dzieci

Obok klasycznych butów wspinaczkowych co raz więcej firm posiada również ofertę dla najmłodszych adeptów wspinaczki. Są to modele głównie zapinane na wygodne, duże rzepy lub baletki, które bardzo łatwo się wkłada i zdejmuje. Buty dla dzieciaków nie muszą być bardzo dopasowane i precyzyjne. Lepiej kupić na początek trochę większe, zwłaszcza, że dzieciaki nie mają w zwyczaju ściągania butów pomiędzy wspinkami, a poza tym posłużą im one trochę dłużej. Numeracja butów dziecięcych zaczyna się od numeru 26 (tylko Montrail, niedostępny w Polsce) i 27, a kończy na 35 numerze.

Modele:

• Boreal: Ninja Junior
• FiveTen: Kids
• Mad Rock: Mad Monkey
• Rock Pillars: Hero (na rzepy i wiązane).

Xenia

wspinanie.pl