Na stronie Polskiego Himalaizmu Zimowego ukazało się sprawozdanie Roberta Szymczaka z akcji ratunkowej i działań medycznych podczas wyprawy na Makalu, realizowanej w ramach programu PHZ 2010-2015.
Robert Szymczak pisze: Medyczne przygotowanie uczestników wyprawy polega po pierwsze, na edukacji uczestników w zakresie szeroko pojętego unikania wystąpienia chorób związanych z wysokością, a po drugie, na przygotowaniu zespołu do najefektywniejszego, możliwego w danym terenie, postępowania, gdy dojdzie do choroby lub wypadku na wysokości. Himalaista powinien być świadomy zagrożeń związanych z górami wysokimi. Jako osoba pełnoletnia podejmuje decyzję o udziale w wyprawie na własną odpowiedzialność.
Makalu 2011 – Kacper Tekieli spełnia wytyczne dr Szymczaka. Poszkodowany Maciej Stańczak (fot. Adam Ciucka)
Następnie przedstawiony jest przebieg akcji ratunkowej, dzień po dniu, godzina po godzinie. Całość tekstu znajduje się tutaj.
Najważniejsze są jednak wnioski Roberta dotyczące zabezpieczenia medycznego, które mogą przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na przyszłych wyprawach w górach wysokich. Jak czytamy:
Przy organizacji zabezpieczenia medycznego przyszłych wypraw wysokogórskich (szczególnie na ośmiotysięczniki) zaleca się:
1. Przed-wyprawowe badanie lekarskie uczestników wyprawy, w tym zalecenie koniecznych szczepień oraz kontroli stomatologicznej.
2. Kwestionariusz medyczny. Wypełnienie przez uczestników przed-wyprawowego kwestionariusza medycznego, w którym między innymi uczestnik podaje: swój numer PESEL; dane polisy i sumę ubezpieczenia; dane kontaktowe osoby w kraju, z którą w razie wypadku należy się kontaktować; podpisuje, iż w góry wysokie wybiera się na własną odpowiedzialność i zdaje sobie sprawę, że góry stanowią zagrożenie dla jego życia i mogą być przyczyną kalectwa; potwierdza, że w górach dostosuje się do wszelkich medycznych poleceń lekarza.
3. Medyczne rozpoznanie terenu działania. Rozpoznanie na terenie działalności wyprawy możliwości ratunkowych (firm posiadających śmigłowce ratunkowe). Uzyskanie odpowiedzi na pytanie, na jaką wysokość może dolecieć śmigłowiec i na jakiej maksymalnie wysokości może na danej górze / drodze przeprowadzić działania ratunkowe. Rozpoznanie możliwości profesjonalnej opieki medycznej w kraju działania wyprawy (np. czy istnieją górskie służby ratunkowe, możliwość leczenia urazów wielonarządowych, odmrożeń, wysokogórskiego obrzęku mózgu i płuc).
Wyznaczenie w kraju działalności górskiej oraz w Polsce lub Europie ośrodków, do których należy przetransportować, a następnie leczyć ewentualnie poszkodowanych uczestników wyprawy.
4. Ubezpieczenie. Wykupienie ubezpieczenia pokrywającego przynajmniej podwójną akcję ratunkową z użyciem śmigłowca. W górach z powodu anomalii pogodowych, śmigłowiec często musi wylecieć dwa razy. W Nepalu obecnie jedna akcja ratunkowa kosztuje 25 tysięcy dolarów.
Ubezpieczenie musi obejmować również asystę osoby drugiej podczas transportu helikopterem z miejsca zdarzenia, a potem samolotem do kraju. Proponuje się zdeponowanie w Polsce pieniędzy, kaucji od uczestników, które mogłyby być wykorzystane przez zespół kontaktowy / koordynujący w kraju w sytuacji organizacji akcji ratunkowej czy szybszego transportu do kraju.
5. Obstawa medyczna. Na wyprawie powinien być obecny lekarz lub licencjonowany ratownik medyczny TOPR/GOPR mający możliwość stałego kontaktu z lekarzem w kraju. Osoby zabezpieczające medycznie wyprawę muszą posiadać odpowiednie wykształcenie i doświadczenie medyczne i wyprawowe. Lekarz / ratownik nie powinien brać udziału w akcji górskiej, po to by samemu nie stał się poszkodowanym. Gdy lekarz lub ratownik jest jednocześnie wspinaczem, w bazie musi być drugi dodatkowy lekarz lub ratownik TOPR/GOPR. Obecność na wyprawie jedynie ratownika TOPR/GOPR niesie jednak znaczne ograniczenia dotyczące możliwości stosowania niektórych działań medycznych.
6. Zespół kontaktowy / koordynujący. Zaleca się wyznaczenie zespołu kontaktowego w Polsce (dwóch osób, w tym jednego lekarza), który w sytuacji akcji ratunkowej zajmie się koordynacją działań w Polsce (kontakt z bazą wyprawy i uczestnikami na górze o ustalonych wcześniej godzinach i trybie, ubezpieczycielem, agencją górską, rodzinami uczestników, mediami, portalem www.mounteverest.net).
Zespół kontaktowy w Polsce musi posiadać kopie kwestionariuszy medycznych uczestników, polisy ubezpieczeniowe oraz mieć pełną wiedzę dotyczącą zabezpieczenia medycznego wyprawy. Zespół powinien orientować się w tym, co się dzieje w rejonie działania wyprawy, czy są tam inne ekspedycje, i czy na ewentualną pomoc innych zespołów można na górze liczyć. Lekarz zespołu kontaktowego pomaga w podejmowaniu decyzji medycznych lekarzowi lub ratownikowi wyprawowemu.
7. Apteka wyprawy. Zaleca się przygotowanie apteczek obozowych (na każdy obóz) oraz ratunkowych (osobistych dla każdego uczestnika), które między innymi powinny zawierać w składzie: deksametazon (ampułki i tabletki), nifedypinę, acetazolamid, zastrzyki przeciwzakrzepowe, pentoksyfilinę.
W bazie zaleca się posiadanie między innymi leków i sprzętu medycznego do leczenia urazów wielonarządowych oraz zalecanych aktualnie środków do leczenia odmrożeń. Konieczne jest posiadanie przez wyprawę tlenu w celach medycznych. Idealnym rozwiązaniem byłoby posiadanie butli z tlenem w każdym obozie oraz bazie wyprawy. Jedna butla powinna być zawsze dostępna w najwyższym osiągniętym obozie. Wyprawa powinna mieć na wyposażeniu worek hiperbaryczny.
8. Komunikacja. Poleca się by wszyscy uczestnicy wyprawy wyposażeni byli w radia do komunikacji na górze. Zaleca się by wszystkie rozmowy radiowe były nagrywane, oraz by przy radiu w bazie pełniony był 24 godzinny dyżur w sytuacji, gdy ktoś z uczestników znajduje się na górze. Zapewnienie posiadania przez bazę wyprawy oraz uczestników działających na górze telefonów satelitarnych. Przyszłościowo wszyscy uczestnicy działający na górze plus osoba w bazie powinni być w takie telefony wyposażeni.
9. Hierarchia i kierownictwo. Każdemu uczestnikowi wyprawy powinien być przyporządkowany numeru. Kierownik ma numer jeden. Osoba z najniższym numerem ma decydujący głos w podejmowaniu decyzji. W sytuacji wypadku kierownika wyprawy, automatycznie na podstawie numerów wyznaczany ma być kolejny lider.
10. Przed-wyprawowe szkolenie medyczne. Konieczne jest przeprowadzenie dla uczestników szkolenia medycznego z zakresu wiedzy o zagrożeniach gór wysokich oraz organizacji akcji ratunkowej. Zaleca się przekazanie uczestnikom materiałów edukacyjnych.
Podczas szkolenia uczestnicy powinni poznać skład apteczek obozowych i ratunkowych, oraz nauczyć się jak podawać leki domięśniowo. Należy również ustalić logistyczny plan akcji ratunkowej dostosowany do celu wyprawy i warunków w kraju działania. Szkolenie powinno zakończyć się zdaniem przez uczestników testu oraz zaliczenia praktycznego.
Robert Szymczak podsumowuje: Jako himalaista i lekarz wyprawowy zdaję sobie sprawę, że realizacja powyższych zaleceń dotyczących zabezpieczenia medycznego wyprawy wysokogórskiej, wykracza poza możliwości organizacyjne i finansowe większości aktualnie realizowanych na świecie wypraw wysokogórskich. Niemniej jednak, uważam, iż przedstawienie powyższych zaleceń jest konieczne, ponieważ zwiększy świadomość himalaistów na temat tego jak powinno wyglądać profesjonalne zabezpieczenie medyczne wyprawy i pozwoli w przyszłości lepiej zadbać o bezpieczeństwo himalaistów. W celu poprawienia bezpieczeństwa Polskich wspinaczy należy zwrócić większą uwagę na wiedzę medyczna przekazywaną podczas kursów taternickich.
Źródło: Polski Himalaizm Zimowy
KOMENTARZE