W idealnym kontakcie z podłożem – czyli trailowy sprawdzian nowości na przykładzie The North Face, Columbii i Keena

Przedstawiamy wyniki testu butów trailowych, który przeprowadziliśmy na trzech modelach uznanych producentów – Men’s Single Track The North Face (okrzyknięty „Najlepszym Debiutem" 2010 przez magazyn Runner’s World), Ravenous Trail Columbii (uznany za „Najlepszy Debiut" 2010 przez Trail Runner’s Magazine, nagrodzony również na targach OutDoor 2009 we Friedrichshafen) oraz Obsidian WP Keena.

(fot. Columbia)

W porównaniu z butami ulicznymi, modele terenowe (nazywane trailowymi, crossowymi lub przełajowymi) to szerszy wachlarz i dużo większa opcja wyboru. Tych niuansów przy wyborze odpowiedniego obuwia „za miasto" jest naprawdę sporo. Stopień zaawansowania biegacza, długość, jakość i regularność naszych treningów, indywidualne dopasowanie do stopy z uwzględnieniem skłonności do pronacji, supinacji, neutralnego kroku itp., waga biegacza (ważna przy doborze amortyzacji), typ podłoża – czyli po czym głównie zamierzamy biegać.

Ważne, aby but crossowy sprawdzał się w zróżnicowanym terenie, bo przecież trail to sport uprawiany na wielu płaszczyznach. Tereny bardziej płaskie i duże przewyższenia, podłoże suche i podmokłe, zalegające błoto i śnieg, głęboka trawa. Ale czy istnieje but idealny, który rzeczywiście sprawdzi się w każdym terenie? Pewnie nie, bo przecież buty z większą amortyzacją, które świetnie sprawdzają się na płaskim, twardym podłożu, podczas biegu po nierównym, grząskim terenie będą radzić sobie gorzej. Podobnie, dobra oddychalność nie musi łączyć się z wysoką nieprzemakalnością, co więcej cechy te tak naprawdę rzadko się idą ze sobą w parze. Najważniejsze to kompromis i odpowiednie wyważenie wszystkich proporcji, optymalne dopasowanie parametrów, a wszystko przy wsparciu zaawansowanych technologii. Nie zapominajmy jednak, że zastosowane przez producentów systemy sprawdzają się dla określonych modeli i rodzajów biegu, do których buty zostały przeznaczone.

Istnieje kilka cech wspólnych, które zdecydowanie wyróżniają obuwie trailowe spośród całej rodziny biegowej. W dużym skrócie to mocna konstrukcja, optymalna stabilizacja, optymalne dopasowanie buta do stopy, charakterystycznie/bogato urzeźbiona, na ogół dość twarda podeszwa, dobra przyczepność, wysoki stopień nieprzemakalności i oddychalności.

Postanowiliśmy przetestować te cechy na najnowszych modelach trzech różnych producentów. Z założenia pominęliśmy firmy specjalizujące się tylko lub głównie w przemyśle biegowym (Asics, Mizuno, Saucony, New Balance, Brooks, Nike etc.) i zwróciliśmy uwagę na uznane outdoorowe marki, ale niekoniecznie kojarzone z obuwiem trailowym, w części – jak Keen i Columbia – dopiero wchodzące z trailem na światowy rynek.

Pod lupę wzięliśmy modele: Men’s Single Track The North Face (okrzyknięty „Najlepszym Debiutem" 2010 przez magazyn Runner’s World),

The Single Track, The North Face (fot. The North Face)

Ravenous Trail Columbii (uznany za „Najlepszy Debiut" 2010 przez Trail Runner’s Magazine, nagrodzony również na targach OutDoor 2009 we Friedrichshafen),

Ravenous Trail, Columbia (fot. Columbia)

oraz Obsidian WP Keena

Obsidian WP, Keen (fot. Keen)

Już na samym starcie mamy z jednej strony dwa rodzynki, dwa modele, których technologię i wysokie właściwości użytkowania docenili światowi specjaliści, z drugiej dużą niewiadomą, czyli propozycję firmy Keen. Zapowiada się całkiem ciekawa konfrontacja. Zacznijmy od budowy…

• Mocna konstrukcja

Już na pierwszy rzut oka widać, że buty do biegów w terenie charakteryzują się dość mocną, solidną konstrukcją, która ma chronić nasze stopy przed zewnętrznymi uszkodzeniami i gwarantować większą trwałość, a przez to dłuższe użytkowanie. Taki but będzie na ogół ważył więcej, niż ten do biegania ulicznego. Znaczna część oferowanych modeli terenowych waży na ogół 300 lub więcej gram. Zdarzają się oczywiście wyjątki. Bo oto mało jeszcze u nas znana brytyjska marka INOV-8 proponuje ultralekki model buta trailowego X-Talon, który waży zaledwie 212 g! (rozmiar 42), nie tracąc przy tym właściwości trakcyjnych. Tymczasem na wiosnę 2010 INOV-8 zapowiada już premierę kolejnych trzech super lekkich produktów: oroc^TM 280 – określane mianem najlżejszych butów crossowych na świecie, oroc^TM 340 i oroc^TM 350. To jak na razie, choć pewnie już niedługo, jeden z niewielu przykładów tak dużego kompromisu parametrów niskiej wagi i solidnej budowy.

Zdecydowanie najbardziej pancerną budowę wśród testowanych przez nas modeli ma Obsidian WP Keena (następca modelu Sherllock WP). Wizualnie odbiega od typowych butów trailowych, sprawia raczej wrażenie buta typu casual, dość masywnego i ciężkiego. W rzeczywistości jednak różnica wagi Obsydianów w porównaniu z innymi butami trailowymi nie jest aż tak duża (średnia waga 388 g dla męskiego rozmiaru 42,5). Są przy tym bardzo solidne, twarde, i co za tym idzie dobrze zabezpieczają przed czynnikami zewnętrznymi (gałęzie, kamienie, błoto). Świetnie sprawdzają się w trudnym terenie. Za trwałość Obsidiana odpowiada mocna, syntetyczna siatka, gwarantująca dobrą szczelność (a jednak szczelność kosztem oddychalności – mimo oddychającej wierzchniej części buta).

Pozostałe dwa modele przy Obsidianie prezentują się dużo delikatniej. Są lżejsze i zdecydowanie bardziej elastyczne, co nie oznacza jednak, że bardziej podatne na zniszczenia. Reasumując, we wszystkich trzech testowanym modelach po serii biegów 300 km każda para, nie zauważyliśmy dużych uszkodzeń. A przynajmniej takich, które eliminowałaby buta z dalszego użytkowania.

Bardzo dobre, wielowarstwowe zestawienie materiałów prezentują Single Track The North Face, o specjalnej konstrukcji Unleashed Performance dającej wsparcie pronatorom i supinatorom. Czuje się tu zwłaszcza świetnie zachowaną proporcję – niewielkiej średniej wagi (326 g) i mocnej konstrukcji. Buty wyposażone zostały w odporny na ścieranie syntetyczny materiał (skóra) i ciasno tkaną siatkę. Poza tym, nad zewnętrznym językiem znajdziemy dodatkową warstwę drobnej siateczki chroniącej przed pyłem, błotem i kamieniami.

Kieszonka w The Single Track (fot. Adam Kopta)

Do grupy bardzo lekkich, w tym wypadku najlżejszych z testowanych, należą Ravenous Trail Columbii. Pojedyncze warstwy wykonano z trwałych materiałów, w tym przód i boki buta z bardzo mocnego i jednocześnie elastycznego tworzywa. Buty są zresztą firmowane systemem Lightweight Performance, co w skrócie oznacza lekkość i wydajność, przy dobrej stabilności i amortyzacji. Owa lekkość to po części wynik nie zastosowania w testowanym przez nas modelu wodoodpornej/oddychającej membrany Omni-Tech (Wateproof Breathable), co automatycznie redukuje wagę.

• Podeszwa

Jedna z najbardziej istotnych części buta trailowego. Buty do crossu posiadają przede wszystkim specyficznie wyprofilowaną rzeźbę bieżnika, z kostkami (dla porównania buty uliczne mają podeszwę profilowaną bez dużych kostek), która ma zapobiegać poślizgom na kamieniach, błocie i jednocześnie chronić przed wbijaniem się kamieni, szyszek, gałęzi etc. Kluczowa w trailu jest również optymalna przyczepność i odporność na ścieranie. W tym przypadku ważny jest rodzaj gumy, występującej najczęściej w połączeniu z tworzywem węglowym. Guma powinna być odpowiednio miękka i przyczepna, aby eliminować poślizg na kamieniach, korzeniach, a jednocześnie odporna na ścieranie, aby nie wytarła się już po kilku tygodniach użytkowania.

Najgrubszą, przy tym dość miękką podeszwę w połączeniu z bardzo dobrymi właściwościami amortyzacyjnymi posiada model Ravenous Trail Columbii. Zastosowano tu podwójnie wzmocnioną podeszwę o podwyższonej przyczepności tzw. Omni-Grip. Co ciekawe, guma rozmieszczona została na podeszwie nierównomiernie. Więcej gumy umieszczono w części bardziej podatnej na ścieranie – np. w okolicach pięty. Środkowa część podeszwy posiada wielokierunkowe żłobienia zwiększające przyczepność (co procentuje większą siłą hamowania podczas zbiegania i dobrą przyczepnością na podbiegach) i odciążające palce. Taka technologia nazywana jest „koncepcją strefową" (z angielskiego „zonal philosophy"). Żłobienia na przedzie podeszwy wykonano przy tym z elastycznego materiału, co pozwala na lepszy start do biegu.

Dobra amortyzacja to z kolei wynik zastosowania nowatorskiej technologii Techlite stworzonej na bazie lekkiego tworzywa – czyli podwójnej grubości, poduszkowatej wkładki Techlite, dopasowującej się do kształtu stopy i dodatkowo rozwarstwiającej się przy pięcie, dzięki czemu lepiej amortyzuje ją podczas biegu. Dodatkowo, buty posiadają na śródstopiu wzmocnienie z termoplastycznego poliuretanu, które daje wsparcie dla stóp i goleni.

Podobnie wysokiej jakości podeszwę o stosunkowo dużym stopniu elastyczności, i co za tym idzie bardzo dobrą odporność na wstrząsy mają Single Track The North Face. Podobnie jak w Ravenous, z powodzeniem można je zabrać również na trening na twardej nawierzchni. Za dobrą przyczepność i ochronę przed ostrymi przeszkodami odpowiada gumowa (specjalna mieszanka gumy) podeszwa Tenacious^TM Grip, za amortyzację natomiast system X-Dome^TM Cradle, ułatwiający lądowanie na pięcie, zapewniający stabilizację podczas lądowania i wspomagający przenoszenie stopy w kolejnych etapach kroku (gwarantuje wysoką wydajność dzięki zwrotowi energii podczas przejścia do fazy odbicia). To jednak nie wszystko. W Single Track mamy jeszcze wkładkę X-2^TM wykonaną z pianki EVA o podwójnej gęstości (kopolimery etylenu z octanem winylu) oraz elastyczną wkładkę Snake Plate^TM umiejscowioną w przedniej części podeszwy. Ta ostatnia zapewnia twardość i odpowiednią sztywność podczas biegu, zabezpieczając jednocześnie przed uciskiem kamieni i gałęzi. Snake Plate^TM przenosi obciążenie na boki w zależności od rodzaju podłoża i tego, w jaki sposób ustawia się stopa w biegu. Mimo sztywności podeszwy zachowane zostają w czasie biegu naturalne fizjologiczne cechy stopy.

Najtwardszą podeszwę, wykonaną z odpornej na ścieranie gumy carbon – Non-Marking, posiada Obsidian WP Keena. Konsekwencją jest dosyć słaba, a właściwie brak amortyzacji – lądowanie amortyzuje jedynie wewnętrzna wkładka i warstwa pianki pod piętą – czego jednak nie należy uważać za jakąś szczególną wadę. Nie należy też w ogóle przeceniać roli amortyzacji w przypadku biegania w terenie, gdzie często 100% biegu odbywa się po grząskim, miękkim podłożu, po trawie, czy piasku, a to z kolei powoduje, że stopa za każdym razem ustawia się inaczej (inna sprawa, że firmy wypuszczają na rynek coraz inteligentniejsze systemy amortyzacyjne dopasowujące się do indywidualnych cech każdego biegacza i zapewniające równowagę między amortyzacją i stabilizacją stopy). W Obsidianie jednak odpowiednio dobrana twardość podeszwy wystarczająco dobrze sprawdza się w biegach terenowych, na twardych i ostrych kamieniach.

• Stabilizacja i dopasowanie

Przy uprawianiu biegów na nierównym terenie jedną z najistotniejszych cech buta jest maksymalna stabilizacja stopy, a co za tym idzie poczucie komfortu i kontroli. Przyznajmy, ilość oraz poziom systemów i nowoczesnych technologii stosowanych przez producentów wzrasta w błyskawicznym tempie. Modele sportowe są coraz doskonalsze, i trudno się oprzeć wrażeniu, że światowe marki dążą do stworzenia produktu idealnego. Inna sprawa, czy rzeczywiście takiego potrzebujemy, i czy najlepsze nawet systemy gwarantują 100% bezpieczeństwa. Często to przecież wcale nie najnowsza, ba, kosmiczna nawet technologia ma nas chronić przez groźnym urazem, ale dopiero optymalne połączenie właściwych systemów z dopasowaniem buta do indywidualnych potrzeb i właściwości biomechanicznych naszej stopy.

I tak np. gros najnowszych rozwiązań, odpowiadających za optymalne trzymanie stopy, zastosowała w swoim modelu Columbia. I rzeczywiście w przypadku Ravenous Trail na stabilizację trudno narzekać. Wykorzystano tu między innymi specjalny „system podtrzymywania pięty" oparty na elastycznej, dopasowującej się do kształtu stopy wkładce Techlite, o której już wspominaliśmy. Wkładka ta umieszczona została w tylnej, lekko wysuniętej części buta. Co istotne jednak, mimo dobrego ułożenia stopy w bucie, przy kontakcie z podłożem Ravenous mogą sprawiać wrażenie buta dość wywrotnego, podatnego na krzywe ustawienie stopy przy lądowaniu, a co za tym idzie zwiększone ryzyko potknięcia, czy skręcenia.

Podczas serii biegów w Ravenous Trail dało się również zauważyć rozległy ucisk w kilku miejscach. W części środkowej stopa w bucie utrzymywana jest przez tasiemki, które z jednej strony umocowane są do podeszwy, z drugiej stanowią oczka sznurówek. Gwarantuje to bardzo dobre trzymanie śródstopia, jednocześnie jednak stopa jest nieco zbyt mocno zaciśnięta, co może powodować delikatny ból w czasie biegu. Przednia część i palce mają za to sporo przestrzeni, i w tej części będziemy odczuwać dużą swobodę.

Ravenous Trail Columbia podczas testu (fot. Adam Kopta)

I jeszcze jedna uwaga, po przebiegnięciu 200 km w tylnej, wewnętrznej części buta, za piętą zaczynają pojawiać się delikatne ślady przetarcia materiału. Podobny objaw, jednak w nieco mniejszym stopniu, występuje w Obsidianach Keena. To właśnie ta wada wydaje się być najsłabszym elementem konstrukcji testowanych modeli.

Trzy razy TAK – czyli bardzo dobre dopasowanie do stopy, stabilne ustawienie i bardzo wysoki komfort użytkowania prezentują buty The North Face. Charakteryzuje je przede wszystkim świetna stabilizacja, dzięki zachowaniu odpowiedniej proporcji między sztywnością i miękkością buta podczas biegu w nierównym terenie. Za stabilizację odpowiada w Single Track kilka systemów, na czele z Nort Fit (system możliwie najlepszego dopasowania buta do stopy), C-Delta (system dopasowania butów w śródstopiu), Doxme Cradle stabilizującym lądowanie, czy wreszcie wzmacniającą, dodatkowo stabilizującą wkładką Northotic^TM. Co istotne, po pierwszych biegach w Single Track możemy odczuwać lekki ucisk sznurowadeł na śródstopie. Jednak już po jednym, ewentualnie kilku biegach ucisk mija, a z kolejnymi kilometrami zapomina się o nim całkowicie.

The Single Track The North Face podczas testu (fot. Adam Kopta)

Nieźle prezentują się również Obsidiany Keena, ze wzmocnionym systemem stabilizacji ESS Shank i systemem podparcia pięty S3. Mimo twardej konstrukcji, buty są bardzo wygodne. Komfort zachwiany zostaje jedynie przez słabe, zbyt sztywne sznurowadła, które zdecydowanie za często rozwiązują się podczas biegu, i dość szybko rozpadają się przy końcówkach. Keen sprawia wrażenie buta przeznaczonego na stopy neutralne lub ze skłonnością do supinacji. Pronatorzy mogą odczuwać podczas biegu w Obsidianach problemy.

Obsidian WP Keena podczas testu (fot. Adam Kopta)

Dopasowanie buta do indywidualnych potrzeb i kształtu stopy biegacza to temat na osobny artykuł. Zawsze pozostanie ryzyko, że buty, które początkowo wydają się dla nas super wygodne, po kilku czy kilkunastu biegach okażą się nie do użycia. Ale i w tym przypadku producenci wychodzą nam naprzeciw. Pierwszy z brzegu przykład to japoński gigant na rynku biegowym firma Asics i proponowany przez nią komputerowy system FOOT.ID. To nic innego jak trójwymiarowy skaner, który za pomocą lasera i specjalnego oprogramowania komputerowego dokładnie analizuje budowę i właściwości biomechaniczne naszej stopy. FOOT.ID dostępny jest od 2010 roku również w polskich sklepach, między innymi w sieci Intersport i w specjalistycznych sklepach dla biegaczy.

• Wodoodporność i oddychalność

Wodoodporność i oddychalność to właściwości, które rzadko dzielą się w jednym bucie równie wysokimi parametrami. Podobnie, oddychająca i wodoodporna membrana niekoniecznie musi gwarantować zarazem optymalną szczelność i termikę. Buty świetne na wiosnę czy lato, na suche czy lekko podmokłe tereny będzie cechować dobra termika, ale już niekoniecznie wystarczająca odporność na wodę (i odwrotnie w butach, które sprawdzać się będą w błocie, czy głębokim śniegu, słabiej może działać wentylacja). Takie lekkie dysproporcje widać zresztą w testowanych przez nas modelach.

W Obsidianach WP Keena wykorzystano oddychającą i wodoodporną membranę KEEN.DRYTM (plus oddychająca wierzchnia część buta). To zresztą jedyne z testowanych butów, w których zastosowano wodoodporną membranę. Mocny konstrukcyjnie Obsidian charakteryzuje przede wszystkim świetna szczelność. Bardzo dobre zabezpieczenie przed wodą i błotem, dzięki zgrzewanym szwom, to zdecydowanie jedna z jego najmocniejszych stron. Nieco gorzej pozycjonuje się oddychalność. Jednak i tu, mimo, że konstrukcja buta może sprawiać wrażenie przegrzewania i nadmiernego pocenia się stopy, termikę trzeba uczciwie ocenić jako całkiem niezłą.

Dość odporne na wodę są również Single Track The North Face. Nie zastosowano w tym przypadku membrany, a mimo to warstwowa budowa gwarantuje dobrą przewiewność i wodoodporność. Cholewka składa się z dwóch rodzajów siatki: gęstej – bardzo elastycznej oraz grubszej, z większymi oczkami – odpornej na uszkodzenia mechaniczne. Połączenie tych rodzajów tkanin daje bardzo dobry efekt. W przedniej część buta, gęsta siateczka przedłużona została do języka i sznurówek, co powoduje, że nie ma szczelin pomiędzy butem a językiem. Jeśli tylko nie wdepniemy w wodę i błoto powyżej kostki, to nasza stopa pozostanie sucha. Jednocześnie siateczka jest wystarczająco przewiewna i gwarantuje odpowiednią wentylację. Reasumując Single Track świetnie sprawdzają się na suchym lub lekko podmokłym terenie.

Najsłabszą szczelność mają Ravenous Trail Columbii. Podkreślmy jednak, że testowaliśmy model bez membrany Omni-Tech, czyli już na początku jasne było, że buty nie ochronią naszej stopy przez wodą. Dla przeciwwagi, Ravenous Trail posiadają świetnie parametry oddychalności, czym wybijają się z całej testowanej trójki. Dobrą wentylację i wrażenie lekkości zapewnia siatka w przedniej części buta, nad palcami. Co za tym idzie, buty świetnie sprawdzają się podczas biegów w wysokiej temperaturze, po suchym podłożu.

***

Na koniec warto wrócić do pytania otwierającego artykuł, czy rzeczywiście istnieją na rynku buty trailowe, które zdadzą egzamin w każdym terenie i w każdych warunkach. Opis buta sygnowanego przez producentów chwytliwym określeniem „czterosezonowe" niekoniecznie trzeba traktować dosłownie. Każdy z testowanych przez nas modeli sprawdzał się dobrze lub bardzo dobrze, ale w określonym terenie i w określonych warunkach. Tam, gdzie świetnie czuł się pancerny, odporny na wodę i błoto Obsidian Keena, średnio wyglądał lżejszy, dużo bardziej elastyczny Single Track The North Face czy podobny w budowie Ravenous Trail Columbii. Dwa ostatnie modele to z kolei świetny wybór na suchy lub lekko podmokły teren. Jednocześnie Columbia i The North Face to buty dużo bardziej uniwersalne, z powodzeniem można w nich biegać również na twardych nawierzchniach.

Z wyborem butów trailowych nie mamy obecnie żadnego problemu. Na półkach sklepowych znajdziemy ich całą masę, w przeróżnym typie i, co ważne dla biegowych estetów, w coraz bogatszej, odważnej kolorystyce. Jeśli tylko mamy zapas gotówki, można ich nabyć kilka par i wybierać w zależności od rodzaju planowanego treningu. Jeśli jednak mielibyśmy wybrać ten jeden, postawilibyśmy na Single Track, najbardziej „wszechstronny" wśród testowanych modeli. W zestawieniu kluczowych dla buta trailowego parametrów The North Face wypada najlepiej. W Single Track zwraca uwagę najlepsze wyważenie/dopasowanie wszystkich parametrów, dobre zestawienie materiałów, stabilność terenie, i co za tym idzie duży komfort użytkowania.

***

The North Face – Men’s Single-Track

Najnowsza propozycja The North Face z kolekcji wiosna 2010. Lekkie, miękkie, gwarantujące duży komfort buty terenowe przeznaczone do codziennych treningów lub na zawody.
Średnia waga: ½ pary – ok. 326 g, para – 652 g
Cena: 419 zł

Wybrane technologie:
Nort Fit – system możliwie najlepszego dopasowania buta do stopy.
C-Delta – system dopasowania butów w śródstopiu.
Tenacious^TM Grip – gumowa podeszwa zapewniająca dużą przyczepność.
Snake Plate^TM – wkładka chroniąca przednią część stopy, zapewniająca twardość i odpowiedn*ią sztywność.
Northotic^TM – wkładka zapewniająca wsparcie, stabilność i dodatkową amortyzację w biegu.
X-Dome^TM Cradle – system zapewniający ochronę przed mocnymi uderzeniami i odbiciami.

——————————–

Columbia – Ravenous Trail
Lekkie i elastyczne buty do biegania po szlakach górskich i w terenie. Zaprojektowane tak, by zapewnić stabilne ustawienie i amortyzację.
Średnia waga: ½ pary dla rozmiaru męskiego 9 US – 340 g
Cena: 439 zł

Wybrane technologie:
Omni-Grip – podwójnie wzmocniona gumowa podeszwa o podwyższonej przyczepności.
Techlite – elastyczna wkładka amortyzująca piętę, dopasowująca się do stopy.
Contoured Footbeds – wyprofilowane wkładki zapewniające doskonałe utrzymanie stopy.
Advanced Traction – system dostosowania do każdego rodzaju terenu.
Advanced Repellency – zaawansowana technologia zabezpieczająca przed zabrudzeniem butów. Chroni przed zaplamieniem, zbrudzeniem od deszczu i błota.
Sun Protection – system ochrony przeciwsłonecznej, blokuje szkodliwe promieniowanie UV.

——————————– 

Keen – Obsidian WP
Buty terenowe wyposażone w oddychającą i wodoodporną membranę KEEN.DRYTM. Dzięki mocnej konstrukcji świetnie sprawdzą się w ciężkim terenie.
Średnia waga: ½ pary dla rozmiaru męskiego 42,5 – 388 g
Cena: 519,95 zł

Wybrane technologie:
Ess Shank – system stabilizacji stopy.
S3TM – system podparcia pięty.
Toe Protection – system ochrony palca.
Non Marking – podeszwa carbon nie pozostawiająca śladów na podłożu.
Keen.DryTM – oddychająca i wodoodporna membrana KEEN.DRYTM

Tekst: Dorota Dubicka
Testował: Adam Kopta