Innowacje poprzez współpracę. Jak ekosystemy interesariuszy rewolucjonizują projektowanie cyrkularne w outdoorze

Wiatr zmian przemierza branżę sportów outdoorowych. W miarę jak coraz większy nacisk kładzie się na zdrowie planety, pojawia się fascynująca narracja o tym, że przyszłość stanowią innowacje w dziedzinie materiałów cyrkularnych. Klucz? Synergia między wszystkimi uczestnikami gry.

Transformacja branży sportów outdoorowych jest niezbędna, jeśli chcemy myśleć serio o rozwiązywaniu pilnych problemów środowiskowych, takich jak wyczerpywanie się zasobów czy wytwarzanie odpadów. Innowacje w dziedzinie materiałów cyrkularnych są kluczowe, ponieważ pozwalają branży na zmniejszenie śladu ekologicznego poprzez ponowne wykorzystywanie, recykling i upcykling materiałów i minimalizowanie tym sposobem negatywnego wpływu produkcji i konsumpcji na środowisko. Ta transformacja jest istotna nie tylko dla ochrony naturalnych ekosystemów, ale także dla zapewnienia długoterminowego zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności sektora sportów outdoorowych. Przykłady innowacji w zakresie materiałów cyrkularnych obejmują opracowanie trwałych i nadających się do recyklingu tkanin z pokonsumpcyjnych odpadów z tworzyw sztucznych, a także wykorzystywanie technologii druku 3D do tworzenia spersonalizowanego i naprawialnego sprzętu sportowego, co zmniejsza potrzebę częstej wymiany oraz redukuje ilość odpadów.

Wzajemne powiązanie wszystkich interesariuszy łańcucha wartości produktu (oprac. Circulix)

Co to są ekosystemy współpracy?

Tworzenie ekosystemów współpracy dla wszystkich uczestników łańcucha wartości produktów outdoorowych jest niezbędne do stymulowania transformacji tej branży w kierunku zrównoważonego rozwoju. Synergia obejmuje szeroki zakres podmiotów, z których każdy odgrywa kluczową rolę w łańcuchu wartości cyrkularnych.

• Dostawcy surowców: dostarczają materiałów podstawowych, z których powstają wyroby outdoorowe, np. przetworzonych tworzyw sztucznych do produkcji tkanin. Od nich przede wszystkim zależy zapewnienie dostępności materiałów zrównoważonych i cyrkularnych.
• Producenci: odpowiadając za produkcję outdoorowego sprzętu sportowego przy użyciu materiałów i procesów cyrkularnych, odgrywają kluczową rolę we wdrażaniu innowacyjnych technik produkcji, takich jak druk 3D, które mają na celu redukcję odpadów i zwiększenie trwałości produktów.
• Marki i projektanci: tworzą produkty, które są nie tylko funkcjonalne, lecz także przyjazne dla środowiska. Zwiększają popyt na materiały cyrkularne i wpływają na wybory konsumentów poprzez zrównoważone projektowanie.
• Sprzedawcy detaliczni: promują produkty przyjazne dla środowiska wśród konsumentów. Mogą oni edukować klientów w zakresie korzyści płynących ze stosowania materiałów cyrkularnych i oferować platformę do sprzedaży ekologicznego sprzętu sportowego.
• Konsumenci: dysponują możliwościami wpływania na branżę poprzez wybieranie zrównoważonych produktów i wspieranie marek, które traktują cyrkularność priorytetowo. Popyt na ekologiczny sprzęt sportowy z ich strony zwraca cały łańcuch wartości w kierunku zrównoważonego rozwoju.
• Zakłady recyklingu i upcyklingu: zbierają, przetwarzają i ponownie wprowadzają materiały do łańcucha dostaw. Spełniają zasadniczą funkcję w zapewnieniu efektywnego recyklingu lub upcyklingu materiałów.
• Dostawcy usług: eksperci branżowi, konsultanci czy organizatorzy infrastruktury ułatwiają tworzenie i optymalną pracę ekosystemów, wspierając transformację.
• Organy rządowe i regulacyjne: wdrażają strategie i przepisy, które zachęcają do praktyk cyrkularnych, zniechęcają zaś do marnotrawstwa. Mogą one również wspierać finansowo i promować badania oraz innowacje w dziedzinie materiałów cyrkularnych.
  Poprzez promowanie współpracy i synergii między wymienionymi interesariuszami branża sportów outdoorowych może wybrać i wdrożyć bardziej zrównoważony i cyrkularny model, co zapewni długoterminową opłacalność i innowacyjne modele biznesowe tej branży.

Układanka ukazująca udział każdego z interesariuszy (oprac. Circulix)

Jak przyspieszy zrównoważone innowacje?

Podejście oparte na ekosystemie współpracy prowadzi do powstawania przełomowych innowacji z kilku ważnych powodów:

Perspektywy interdyscyplinarne: Współpraca pozwala wykorzystać całe bogactwo zgromadzonej wiedzy i doświadczeń. Producenci, projektanci, sprzedawcy detaliczni i dostawcy surowców mogą dzielić się spostrzeżeniami i pomysłami, poznając takie, które nie pojawiały
się w ich indywidualnych kręgach.

Zrozumienie roli w łańcuchu wartości: W ekosystemie współpracy każdy interesariusz zyskuje głębsze zrozumienie swojej roli w łańcuchu wartości produktu. Pozwala im to na określenie obszarów, w których potrzebne są usprawnienia, oraz na ustalenie, w jaki sposób ich działania przyczyniają się do osiągnięcia ogólnych celów zrównoważonego rozwoju.

Efektywne uzupełnienie luki: Współpracujący ekosystem generuje synergie, które przyspieszają rozwój w zakresie materiałów i praktyk cyrkularnych. Dostawcy surowców mogą opracowywać i wprowadzać nowe zrównoważone materiały, a producenci – odpowiednio modyfikować swoje procesy wytwórcze, przy wkładzie i wsparciu ze strony innych interesariuszy.

Szybkie przyjęcie: Wspólna odpowiedzialność oraz dogłębne zrozumienie i respektowanie łańcucha wartości gwarantują optymalizację zasobów w całym cyklu życia produktu. Nie tylko działa to na korzyść środowiska, ale także zwiększa konkurencyjność branży poprzez redukcję odpadów, obniżenie kosztów i zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na produkty ekologiczne.

Podsumowując: prezentowany tu ekosystem współpracy w branży sportów outdoorowych ułatwia identyfikację luk, przyjmowanie efektywnych rozwiązań i szybkie wdrażanie praktyk gospodarki cyrkularnej. Takie holistyczne podejście sprzyja powstawaniu możliwości zrównoważonych modeli biznesowych, które nie tylko wpływają na opłacalność innowacyjnych rozwiązań, ale także przyspieszają ich akceptację w branży, przyczyniając się w ostatecznym rozrachunku do rozwiązania pilnych problemów środowiskowych. Ten ostatni punkt jest kluczowy, aby zabezpieczyć długoterminową opłacalność sektora sportów outdoorowych.

Pierwsze przykłady z branży istnieją już dziś

Każda teoria jest tylko tyle warta, ile z niej można zastosować w praktyce. Dlatego przyjrzyjmy się kilku realnym przykładom udanych wdrożeń innowacji materiałów cyrkularnych poprzez współpracę:

The North Face i PrimaLoft:
Marka The North Face nawiązała współpracę z PrimaLoft – pozwoliło to na połączenie wiedzy projektowej The North Face z technologią izolacyjną PrimaLoft, zamykając pętlę poprzez wykorzystanie materiałów z recyklingu do wytwarzania nowych produktów i redukcję odpadów. Obie firmy razem opracowały technologię izolacji ThermoBall Eco, która wykorzystuje materiały z recyklingu do tworzenia wysokowydajnej izolacji kurtek outdoorowych i innego sprzętu sportowego.

Patagonia i Bureo:
Firma Patagonia, pionier w dziedzinie zrównoważonej odzieży sportowej, współpracowała z firmą Bureo specjalizującą się w recyklingu porzuconych sieci rybackich. Stworzyli kolekcję Patagonia x Bureo, obejmującą okulary przeciwsłoneczne i deskorolki wykonane z poddanych recyklingowi sieci rybackich. Współpraca tych podmiotów nie tylko podjęła wyzwanie, jakim jest problem zanieczyszczenia oceanów plastikiem, lecz także zademonstrowała podejście cyrkularne poprzez upcyklowanie wyrzuconych materiałów w trwałe produkty.

Bergans i Spinnova:
Kolejnym przykładem jest współpraca producenta włókien Spinnova oraz norweskiej firmy specjalizującej się w odzieży outdoorowej Bergans. Oba te podmioty stworzyły w pełni cyrkularny model oparty na subskrypcji, który produkuje włókna z używanych produktów wykonanych z w pełni naturalnych materiałów. Włókna Spinnova z certyfikatem FSC z drewna oraz odpadów są doskonałym uzupełnieniem modelu zrównoważonego rozwoju Bergans.

Vaude i Oechsler:
Przy wsparciu niemieckiego specjalisty w zakresie inżynierii 3D i produkcji tworzyw sztucznych, firmy Oechsler, Vaude opracowało prototyp plecaka, Novum 3D, wykonanego z jednorodnego termoplastycznego tworzywa sztucznego (TPU), z panelem tylnym wytworzonym przy użyciu drukarki 3D. Technologia druku 3D umożliwia powstawanie systemów plecaków wykonanych z TPU. Dzięki połączeniu z innymi jednorodnymi materiałami plecak można łatwo poddać recyklingowi z pominięciem skomplikowanych procesów separacji. Wszystkie elementy, których nie wyprodukowano z TPU, zostały zaprojektowane tak, aby można je było łatwo zdjąć.

Przy wsparciu niemieckiego specjalisty inżynierii 3D i produkcji tworzyw sztucznych, firmy Oechsler, Vaude opracowało prototyp plecaka, Novum 3D (fot. Oechsler / vaude)

Podane wyżej przykłady reprezentują współpracę dwustronną, dowodząc tym samym mocy innowacyjnej, która wynika z połączenia sił dwóch podmiotów tego samego łańcucha wartości. Im więcej uczestników owego łańcucha połączy się w takim ekosystemie interesariuszy, tym bardziej rewolucyjne i skuteczniejsze efekty cyrkularności można będzie osiągnąć. We współpracy wykorzystywano bowiem mocne strony każdego partnera, takie jak doświadczenie w projektowaniu, technologię recyklingu czy nastawienie na zrównoważony rozwój w celu opracowania produktów, które nie tylko cechują się redukcją wpływu na środowisko, ale także dowodzą opłacalności cyrkularnych modeli biznesowych. Opisane przypadki partnerstwa napędzają innowacje produktowe, a ponadto – poprzez niezaprzeczalne efekty wspólnych wysiłków i uzupełniania się funkcji – pokazują, jaki potencjał kryje się w zamknięciu pętli w branży sportów outdoorowych.

Przyjazne dla konsumentów atrybuty marki, które są ważne dla konsumentów na całym świecie. (Źródło: Statista.com, 2020)

Droga do projektowania cyrkularnego

Przedstawione wyżej historie sukcesu wspólnych innowacji materiałowych w sektorze sportów outdoorowych uwypuklają potencjał holistycznych koncepcji produktów powstających wtedy, kiedy uda się w pełni zintegrować łańcuch wartości cyrkularnych. Przekształcenie organizacji w kierunku bardziej cyrkularnego łańcucha wartości i rozpoczęcie zrównoważonej podróży – która początkowo może wydać się zniechęcająca – jest całkowicie osiągalne dzięki odpowiedniemu podejściu. Trzeba zacząć od przestawienia się na myślenie systemowe, holistyczne, które pozwala zrozumieć skomplikowane interakcje w łańcuchu wartości. Pomoże to określić dostępne możliwości w zakresie cyrkularności i zrównoważonego rozwoju na każdym etapie.

Aby rozpocząć tę przekształcającą je podróż, marki sportowe i firmy mogą rozważyć następujące siedmioetapowe podejście:

1. Ocena i wizja. Rozpocznij od oceny swoich obecnych praktyk i określenia jasnej wizji cyrkularności w swojej organizacji. Zrozum wpływ swoich produktów na środowisko i wyobraź sobie, w jaki sposób obiegowy łańcuch wartości może złagodzić te wpływy.
2. Zaangażowanie interesariuszy. Zidentyfikuj kluczowych interesariuszy w łańcuchu wartości twojego produktu, w tym dostawców, producentów, partnerów zajmujących się recyklingiem i organizacje pozarządowe. Współpracuj z tymi, których funkcje uzupełniają twoje cele i którzy podzielają zaangażowanie w zrównoważony rozwój. Pamiętaj też, że współpraca z ekspertami w dziedzinie myślenia systemowego, innowacji materiałowych i projektowania cyrkularnego dostarcza cennych wskazówek dotyczacych złożoności skutecznego wdrażania praktyk cyrkularnych.
3. Innowacje materiałowe i projektowanie. Inwestowanie w badania i rozwój materiałów cyrkularnych i zasad projektowania. Rozważ inwestycje we wspólne projekty w zakresie badawczo-rozwojowym z partnerami z branży lub instytucjami akademickimi. Taka współpraca pozwala łączyć zasoby i wiedzę, przyspieszając odkrywanie innowacyjnych materiałów i zrównoważonych rozwiązań projektowych.
4. Integracja cyklu życia produktu. Wdrażanie podejścia opartego na obiegu zamkniętym w całym cyklu życia produktu, począwszy od pozyskiwania materiałów zrównoważonych, aż do recyklingu lub zmiany przeznaczenia po zakończeniu eksploatacji. Twórz produkty, które można naprawiać, modernizować lub wykorzystywać w drugim cyklu życia.
5. Zmiana organizacyjna. Wspieraj myślenie o gospodarce cyrkularnej w całej organizacji. Upewnij się, że począwszy od dyrektorów na najwyższym szczeblu, poprzez menedżerów produktów, zaopatrzenie, marketing wszyscy rozumieją znaczenie cyrkularności i dysponują niezbędnymi kompetencjami w zakresie projektowania opartego na obiegu zamkniętym. Taka zmiana kulturowa nie tylko napędza innowacje, ale również daje pewność, że zasady cyrkularne są zintegrowane z każdym aspektem rozwoju produktu sportowego i łańcucha wartości, czyniąc zrównoważony rozwój integralną częścią tożsamości i misji marki.
6. Uznanie zasadniczej roli konsumentów w gospodarce cyrkularnej. Edukuj swoich klientów w zakresie korzyści płynących ze zrównoważonych produktów i aktywnie angażuj ich w tę podróż. Zrozumienie istoty problemu cyrkularności ze strony klientów i popyt na ekologiczne opcje może dodatkowo napędzać innowacje i akceptację rynkową.
7. Wreszcie – należy ustanowić solidne pętle sprzężenia zwrotnego ze wszystkimi interesariuszami, w tym dostawcami, producentami i klientami. Zachęcaj do otwartości komunikacyjnej i aktywnie poszukuj informacji, aby zidentyfikować obszary wymagające usprawnienia. Nieustannie dostosowuj do potrzeb i udoskonalaj swoje praktyki cyrkularne, opierając się na informacjach zwrotnych.

Wnioski

Przyszłością branży sportów outdoorowych jest cyrkularność, zrównoważenie i współpraca. Nasza podróż przebiega pod znakiem wspólnej odpowiedzialności i wizji. Patrząc w przyszłość, należy stwierdzić, że współdziałanie uczestników łańcucha wartości nie jest opcją – to konieczność. Razem możemy tworzyć jaśniejszą i bardziej ekologiczną przyszłość dla naszej planety.

Droga do zrównoważonego rozwoju i cyrkularności w branży sportów outdoorowych jest zarówno osiągalna, jak i niezbędna. Poprzez przyjęcie myślenia systemowego, współpracę z ekspertami, inwestycje w kooperację w zakresie badań i rozwoju, edukowanie konsumentów oraz ustanawianie solidnych pętli informacji zwrotnych firmy mogą napędzać innowacje i tworzyć holistyczne koncepcje produktów cyrkularnych, które przynoszą korzyści zarówno ich firmom, jak i środowisku.

Dr Mateusz Wielopolski, Martin Rafaj

***

ÆVOLUTION
Dla firm poszukujących wsparcia w tej podróży, ÆVOLUTION.TECH jest wiodącym autorytetem. Firma specjalizuje się we wspieraniu firm zajmujących się sportami outdoorowymi we wdrażaniu zrównoważonych i regeneracyjnych innowacji materiałowych, które są w pełni zintegrowane w koncepcjach produktów cyrkularnych. ÆVOLUTION wyróżnia się łączeniem swoich klientów z odpowiednimi interesariuszami w łańcuchu wartości, wspieraniem ekosystemów współpracy i napędzaniem transformacyjnych zmian. Autorzy, Martin Rafaj i Dr Mateusz Wielopolski, są ekspertami w dziedzinie myślenia systemowego, innowacji materiałowych i projektowania cyrkularnego, szczycącymi się rozległymi kontaktami we współpracujących ekosystemach badawczo-rozwojowych oraz kooperacjami z partnerstwami branżowymi i instytucjami akademickimi w całej Europie.